غیاث ملک‌حسینی-«خبرجنوب»/ چهاردهم آبان ماه هر سال براساس آنچه که در تقویم رسمی کشور ثبت شده مصادف است با روز فرهنگ عمومی، روزی که ارتباط تنگاتنگی با فعالیت‌ها و عملکرد شورای فرهنگ عمومی دارد و می‌طلبد که نگاهی عمیق‌تر به رسالت‌ها و عملکردهای این شورا حداقل در استان فارس داشته‌باشیم. نیم‌نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری شورای فرهنگ عمومی نشان می‌دهد که پس از تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی- باهدف ساماندهی وضعیت دانشگاه‌ها- در سال 1363، موضوع رسیدگی به وضعیت فرهنگی جامعه در آن شورا مطرح و براساس نظر آیت‌ا... خامنه‌ای، ریاست وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر توجه به فرهنگ عمومی مردم، پیشنهاد تشکیل شورای فرهنگ عمومی مطرح شد و سرانجام در سال 1364، به منظور تعیین اهداف، سیاستگذاری و هدایت فرهنگ عمومی کشور، شورای فرهنگ عمومی با وظایف مشخص شکل گرفت و به صورت رسمی از سال 1365 آغاز به کار کرد.

شورای فرهنگ عمومی به عنوان یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجموعه وزارت فرهنگ ‌و ارشاد اسلامی فعالیت دارد. براساس آئین‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، این شورا دارای 33 عضو است و هر دو هفته یک بار، به صورت مستمر تشکیل جلسه می‌دهد. در استان‌ها نیز نماینده ولی‌فقیه به عنوان رئیس شورا، استاندار نایب‌رئیس شورا و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی دبیر شورا می‌باشد و به همین ترتیب در شهرستان‌ها امام جمعه رئیس، فرماندار نایب‌رئیس و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دبیر محسوب می‌شود.

آنچنان که از بررسی تاریخچه شورای فرهنگ عمومی برمی آید از سال 1364 تاکنون، آئین‌نامه این شورا بنا به ضرورت در سال‌های 1364، 1372 و 1376 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاح و بازنگری شده است. همه اینها بهانه ای بود تا با مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس به عنوان دبیر شورای فرهنگ عمومی این استان به گفت و گو بنشینیم و نیم نگاهی به مصوبات و فعالیت‌های این شورا داشته باشیم.

حمیدرضا قانعی با بیان این‌که فرهنگ را می‌توان در قالب‌ها و بخش‌های مختلف تقسیم بندی کرد اظهارداشت: باید توجه مخاطبان را به این موضوع جلب کرد که نقطه مقابل فرهنگ عمومی، فرهنگ خصوصی نیست چراکه آنچه در شورای فرهنگ عمومی مورد توجه می‌‌گیرد تقویت و توسعه فرهنگ عامه می‌باشد.وی در واکنش به این‌که به نظر می‌رسد علی‌رغم سال‌ها فعالیت شورای فرهنگ عمومی سیاست‌های بلندمدتی که منجر به تقویت بسترهای فرهنگی جامعه شود را از سوی این شورا شاهد نبوده‌ایم گفت: طبیعتاً سیاستگزار در حوزه فرهنگ عامه می‌خواهد سیاست‌های خودش را دنبال کند و این سیاست‌ها در دولت‌های مختلف گوناگون است.

دبیر شورای فرهنگ عمومی استان فارس با بیان این‌که فرهنگ عمومی مؤلفه‌های مختلف دارد و می‌تواند مسیر رشد یا افول جامعه را نشان دهد اظهارداشت: توجه کردن و اهمیت دادن به قانون، توسعه فرهنگ کار، پرداختن به خانواده و مسائل کلانی از این دست از جمله مؤلفه‌هایی است که می‌تواند در فرهنگ عمومی مورد توجه قرار گیرد. قانعی، ساختار شورای فرهنگ عمومی را یک ساختار منحصر به فرد و دارای ظرفیت‌های ویژه توصیف کرد و گفت: در واقع شورای فرهنگ عمومی را می‌توان یک پارلمان بزرگ فرهنگی در استان فارس دانست که همه بازیگران عرصه فرهنگ در مرکز استان و دیگر شهرستان‌ها در آن حضور دارند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با تأکید براین‌که عملِ دقیق به وظایف و رسالت‌ها و باور مسئولان به اثربخشی شورا می‌تواند شورای فرهنگ عمومی را به یک ساختار پیش برنده و اثربخش تبدیل کند تصریح‌کرد: یکی از اتفاقات خوبی که در شورای فرهنگ عمومی استان فارس رقم خورده پیاده‌سازی برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی است.قانعی با بیان این‌که یک «شورای علمی مشورتی» به عنوان بازوی شورای فرهنگ عمومی در کنار این شورا فعالیت دارد و هر طرحی که قرار باشد به صحن شورا بیاید ابتدا توسط این شورای علمی مشورتی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد اظهارداشت: در نهایت مصوبات این شورا برای دستگاه‌های اجرایی حکم قانون را پیدا می‌کند و لازم‌الاجرا می‌شود.

دبیر شورای فرهنگ عمومی استان فارس پیاده‌سازی برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی را زمینه ای برای همگرا کردن فعالیت‌های دستگاه‌های فرهنگی توصیف کرد و گفت: علاوه براین اعتبارات این دستگاه‌ها نیز به شکل هدفمندتری هزینه شد.به گفته قانعی، حدود 750 برنامه در حوزه برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی از دستگاه‌های مختلف احصاء شده است که از آن‌جمله می‌توان به برنامه‌های حوزه خانواده، فرزندآوری، افزایش امید به زندگی، افزایش اعتماد اجتماعی و... اشاره کرد. وی با اشاره به این‌که ارزیابی‌های سالانه نشان داد که در برخی مؤلفه‌ها روند رو به بهبود داشتیم، در برخی مؤلفه‌ها تغییری حاصل نشد و در برخی مؤلفه‌ها نیز با افت شاخص‌ها مواجه بودیم ابرازداشت: براساس این ارزیابی‌ها پیشنهاداتی را برای توسعه و تقویت این مؤلفه‌ها و یا اصلاح روش‌ها به دستگاه‌ها ارائه دادیم تا برنامه ریزی‌های آینده براساس واقعیات جامعه باشد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در بخش دیگری از سخنان خود، کمرنگ بودن نقش مؤسسات فرهنگی مستقل و مردمی در شورای فرهنگ عمومی را به عنوان یکی از خلاءهای این شورا مورد اشاره قرار داد و گفت: خوشبختانه در اصلاح آئین نامه شورای فرهنگ عمومی کشور این موضوع تا حدودی مورد توجه قرارگرفته است.قانعی، نامگذاری روزها در تقویم عمومی را از دیگر وظایف شورای فرهنگ عمومی دانست و ادامه داد: در این راستا بخشی از مناسبت‌ها از متن تقویم پالایش شده و به ضمیمه تقویم‌ها رفتند. وی در عین حال تشکیل شوراهای تخصصی ذیل شورای فرهنگ عمومی را یک اتفاق مثبت ارزیابی کرد و گفت: در نتیجه تشکیل این شوراها دبیرخانه کارگروه مد و لباس در دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی تشکیل شد. دبیر شورای فرهنگ عمومی استان فارس در ادامه با اذعان براین‌که شورای فرهنگ عمومی در برخی بخش‌ها موفق بوده و در برخی بخش‌ها می‌توانسته عملکرد بهتری داشته باشد، بیان داشت: شاید یکی از نقاط نیازمند اصلاح این باشد که دبیرخانه شورا به خوبی نسبت به پخته‌کردن طرح‌هایی که به دبیرخانه می‌آمد اقدام نمی کرد و این موضوع می‌توانست در ضعف بدنه کارشناسی ریشه داشته باشد که نتیجه ای جز ابتر ماندن برخی طرح‌ها در صحن علنی نداشت.

وی در عین حال کمی سازی برنامه‌ها را یکی از اقدامات مثبت شورای فرهنگی عمومی دانست و گفت: این کار زمینه دستیابی به ارزیابی‌های دقیق تر از وضعیت موجود، وضعیت قبلی و وضعیت پیش روی فعالیت‌های دستگاه‌های فرهنگی را فراهم کرده است. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس یکی از فواید پیاده‌سازی نقشه مهندسی فرهنگی را همگرا کردن دستگاه‌های فرهنگی و امکان رصد و ارزیابی فعالیت‌های آنها عنوان کرد و گفت: خوشبختانه نتیجه برخی فعالیت‌های دستگاه‌ها مشاهده شده و برخی نیز برای اثربخشی نیاز به زمان بیشتری دارند چراکه اساساً برخی فعالیت‌های فرهنگی در کوتاه‌مدت نتیجه نخواهند داد.

قانعی با تأکید براین‌که در شورای فرهنگ عمومی باید کلان نگری را به اذهان مدیران استان تزریق کنیم تصریح کرد: کلان نگری بدین معنا که مدیران بدانند آینده ای که در حوزه فرهنگ پیش‌بینی می‌شود کجاست، چقدر با آن فاصله داریم و از چه مسیری باید حرکت کرد تا از پراکنده کاری و اتلاف وقت و انرژی پیشگیری به عمل آید. دبیر شورای فرهنگ عمومی استان فارس در جمع‌بندی سخنان خود با تأکید براین‌که تلاش می‌شود در مصوبات شورا همه اقشار جامعه دیده شوند و تفکیک مخاطب نداشته باشیم، تصریح‌کرد: یکی از مصوبات پر تکرار شورای فرهنگ عمومی افزایش نشاط اجتماعی و توجه به مؤلفه‌های نشاط‌آفرین است.