چارسوق لارستان | زینب دلام: اگر قرن 21 را عصر رسانه و دنیای تولید اخبار نامگذاری نکنیم، شاید در حق آن جفا کرده ایم؛ دوره ای که با گسترش اینترنت و روی کار آمدن شبکه های اجتماعی و غول های رسانه ای در سراسر جهان، اطلاع رسانیِ بدون مرز به اوج خود رسید، به گونه ای که باعث نزدیکی و ارتباط انسان ها، فارغ از رنگ، نژاد، جغرافیا و تعصبات قومی و نژادی شد.

شاید در ذهن بسیاری از افراد، رسانه فقط روزنامه، سایت خبری، نشریه، ماهواره، شبکه های خبری و خبرگزاری باشد، اما یک فیلم، انیمیشن، عکس، موسیقی و شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام، واتساپ، تلگرام، توییتر، فیسبوک و... نیز امروزه در قالب یک رسانه قوی و جریان ساز در زندگی عامه مردم جای گرفته اند، به گونه ای که اهمیت و اثرگذاری فوق العاده آن ها بر هیچ کس پوشیده نیست.

منطقه لارستان، به واسطه جایگاه مهم جغرافیایی اش، اشتغال مردمان آنجا به تجارت، ارتباطات تجاری و فرهنگی با کشورهای حوزه خلیج فارس و پیشینه درخشان تاریخی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی آن، به منطقه ای مهم و باارزش از نظر خبری و رسانه ای در داخل و خارج از کشور تبدیل شده است، اما باید دید شهری با این همه ظرفیت و پتانسیل، آیا به خوبی در ایران و جهان شناخته و معرفی شده است یا خیر؟ پیشینه و عملکرد رسانه های این منطقه به چه صورت بوده و چقدر در زمینه اطلاع رسانی و جریان سازی امور موفق بوده اند؟

با افزایش تعداد رسانه های خبری، بی شک باید کیفیت و اثرگذاری آن ها در بین مردم نیز بیشتر شود و شاهد انتقال سریع تر و شفاف تر اطلاعات و اخبار در زمینه های مختلف و هم سو با انتظارات مخاطبین باشد. خبرنگار چارسوق لارستان، در آستانه 17 مرداد، روز خبرنگار، برای بررسی این موضوع به میان مردم رفته و نظر و انتظارات آنان را در مورد رسانه های خبری محلی پرسیده؛ خلاصه ای از این نظرات را در ادامه می خوانید:

- برخی معتقد بودند که برای پیگیری خبرهای حاشیه ای و خاص، اعتماد چندانی به رسانه های لار ندارند، چون گاهی اخبار را غیرمنصفانه و با کمی تحریف منتشر می کنند و در عین حال، توجهی به بخش ها و روستاهای شهرستان ندارند؛ بنابراین برای پیگیری بیشترِ صحت و سقم اخبار به سراغ صفحات مجازی در اینستاگرام و واتساپ می روند.

- اکثریت زنان و نوجوانان به جای پیگیری رسانه های خبری لارستان، صفحات اینستاگرامی بلاگرها و شخصیت های مجازی را دنبال می کنند و اعتقاد دارند که رسانه های خبری لار، محتوای جذاب و قابل توجهی برای آن ها ندارند.

-. تعدادی از مردم معتقدند: برخی از رسانه های محلی عملا به روابط عمومی ادارات تبدیل شده اند و اخبار آن ها را پوشش می دهند، از انتشار مشکلات مردم خودداری می کنند، چون نمی خواهند برایشان دردسر ایجاد شود و بیشتر اخبارشان، پوشش سخنرانی های مسئولان و اقدامات آن هاست، بدون اینکه آن ها را نقد و یا تحلیل کنند.

- برخی از اصناف به بعضی از رسانه های نقد داشتند که چرا در سال های اخیر با وجود چالش ها و مشکلات فراوانی که برای اصناف بوجود آمد که موجب تعطیلی آنان شد، خبرنگاران سعی نکردند به صورت جدی این مسئله را دنبال کنند، با اصنافِ آسیب دیده مصاحبه کنند و از چرایی آن جویا شوند.

- عده ای نیز اظهار می کردند که روزانه فقط اخبار تصادفات، حوادث و به طور کلی اتفاقات را از رسانه های لارستان پیگیری می کنند.

- تقریبا اکثر افرادی که رسانه های لار را دنبال می کردند، اخبار را بیش تر از شبکه های اجتماعی این رسانه از جمله واتساپ و اینستاگرام پیگیری می کردند و وقتی برای خواندن متن های تحلیلی در  سایت یا روزنامه نداشتند.

همانطور که موارد بالا به آن اشاره شد، عده ای از مردم به عملکرد رسانه های خبری لار انتقاد دارند و معتقدند که رسانه ها آن طور که رسالت دارند، به جای پرداختن به مشکلات مردم، بیشتر محتوایشان روی انعکاس اخبار مسئولان و ارگان های دولتی متمرکز است و بی توجهی به انعکاس مشکلات مردم و قشرهای مختلف، باعث فاصله گرفتن مردم با این رسانه ها شده است که با دنبال نکردن محتوای خبری آن ها همراه است.

برای آشنایی بیشتر با فضای حاکم بر رسانه های لارستان و بررسی انتظارات و انتقادات مردم از این رسانه ها به سراغ «حامد زارع» و «حبیب آرین» خبرنگاران شناخته شده لاری در تهران به گفت و گو نشسته ایم.

حامد زارع نیز متولد 1363در لار، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی، روزنامه‌نگار حوزه اندیشه، وی سابقه همکاری با روزنامه های «اعتماد»، «کارگزاران»، «اعتماد ملی»، «شهروند امروز»، «مردم امروز»، «آسمان» و «فرهیختگان»، «هفته‌نامه صدا» و «ماهنامه مهرنامه» را در کارنامه خود دارد و اکنون  مدیرمسئول و سردبیر «فصلنامه سیاست‌نامه» است. زارع سابقه فعالیت در رسانه‌های لارستان از جمله «صحبت نو»، «افسانه لارستان»، «عصر لارستان» و «خبر لارستان» نیز  فعالیت داشته است.

سردبیر مجله سیاست نامه، در باب نسبت میان رسانه‌ها و مردم به عنوان مخاطبان آن‌ها گفت: از چند منظر می‌توان سخن گفت، اما منظر مهم معطوف به جایگاه رسانه نزد افکار عمومی است. رسانه‌هایی که در شهرهای کوچک و محیط‌های محلی در حال فعالیت هستند، به دلایلی کار دشواری در مواجهه با مسئولان و صاحبان قدرت و ثروت دارند. وی افزود: محدود بودن فضای عمومی، امکان کنترل کنش‌های مدنی و ارتباطات نزدیک و گاه نسبت‌های خانوادگی که در ادارات و سازمان‌ها در سطح شهرستان برقرار است، باعث می‌شود نقادی و اعمال نظارت از سکوی روزنامه نگاری بر رفتار مدیران و مسئولان محلی کار بی‌دردسری نباشد. در این فضا، حفظ فاصله‌ با مدیران و مطالبه‌گری از آنان کار بسیار ظریفی است که باید تجربه‌ورزی را به کمک گرفت. هر چه نقد و مطالبه‌گری از مدیران و صاحبان قدرت و ثروت با قدرت بیشتری اعمال شود، اعتبار رسانه در افکار عمومی افزایش می‌یابد. پیشنهادی که می‌توان مطرح کرد، ایجاد کانال‌های ارتباطی مداوم و مستمر بین همشهریان و خبرنگاران شاغل در رسانه‌های محلی است که نه تنها برطرف‌کننده نیاز رسانه به خبرنگاران افتخاری است، بلکه شمولیت سوژه‌های جاری در شهر را نیز قابل دسترس خواهد کرد.

زارع در ادامه گفت: تعریف رسانه‌های محلی و رسانه‌های ملی مشخص و منفک است. هر کدام کار ویژه‌ ی خاص خود را دارند و هر کدام هدف‌ها و راهبردهای خود را پیگیری می‌کنند. رشد کمی و کیفی یک رسانه‌های محلی تا هر درجه ممتازی نیز که ادامه یابد، به معنی ورود آن رسانه به باشگاه رسانه‌های ملی نیست. برعکس این قضیه را نیز می‌توان تصور کرد. اگر یک رسانه ملی تضعیف شود و معیارهای کمی و‌کیفی خود را از دست دهد، به دسته رسانه‌های محلی سقوط نمی‌کند. این توضیح از این جهت ذکرشد تا خاطرنشان شده باشد نباید رسانه‌های مطرح کشور را همچون باشگاه‌های لیگ برتر و رسانه‌های محلی را همچون باشگاه‌های دسته اول و دوم نگریست که مدام در فکر صعود به لیگ برتر در ذهن متولیان رسانه‌های محلی باشد. چه بسا یک رسانه محلی موفق نظیر آفتاب لارستان از یک رسانه ملی کم‌کیفیت که در سطحی سراسری و تیراژی قابل توجه منتشر می‌شود، در جایگاه بالاتری ایستاده باشد. با این توضیحات مشخص می‌شود که تنها کاری که باید انجام داد، پشتکار و جدیت در کار حرفه‌ای خبرنگاری و پرهیز از سودای رقابت‌های بیهوده‌ای است که جز هدر دادن انرژی خبرنگاران ثمره دیگری ندارد.

حبیب آرین که دانش آموخته علوم سیاسی و خبرنگار اقتصادی روزنامه های «شرق» و «شهروند»، دبیر اقتصادی «روزنامه اعتماد» و دبیر بورس «روزنامه دنیای اقتصاد» است، سابقه خبرنگاری در رسانه «صحبت نو» لار را نیز در کارنامه دارد.

وی در پاسخ به این سوال که برای تقویت رسانه های لارستان و رساندن آن ها به سطح رسانه های مطرح کشور چه اقداماتی باید انجام داد اظهار داشت: اصول و حرفه رسانه داری آن چیزی است که یک رسانه محلی را با رسانه های مهم کشور هم سطح می کند؛ اما نباید رسانه محلی را الزاما رقیب رسانه های ملی یا رسانه هایی که مخاطبان شان از تمام ایران است مقایسه کنیم، موقعیت این دو فرم از رسانه متفاوت است، ولی مشکلات مشابهی هم دارند.

وی افزود: وقتی رسانه های مستقل را در فضای ایران بررسی می کنیم می بینیم که آن ها به شدت دچار مشکلات مالی هستند و این مشکلات مانع توسعه آن ها شده است یا به روزرسانی شان را همراه با فرم های جدید رسانه ای سخت کرده است.

این روزنامه نگار لاری تصریح کرد: ما رسانه هایی داشتیم که در یک مقطع زمانی، روزنامه های بسیار جذابی را منتشر می کردند و حتی اگر الآن هم آن ها را بررسی کنید می بینید که از کیفیت بسیار خوبی برخوردارند، اما مسئله، مخاطب است و مخاطب دیگر روزنامه خوان نیست و منبع خبری اش را به گونه ای دیگر انتخاب می کند.

آرین خاطرنشان کرد: ریشه این مسئله، علاوه بر مداخلات دولتی و حضور رسانه های به شدت وابسته به نهادهای قدرت این است که نتوانسته اند منابع مختلف را از بازار جذب کنند تا بتوانند اقتصاد رسانه ای شان را مدیریت کنند؛ این آدم ها واقعا محدود و کم هستند و در رسانه محلی باید علاوه بر حفظ اصول روزنامه نگاری و در نظر داشتن فضای منطقه ای و محلی، خبرنگار بتواند به حدی مخاطب جذب کند و رسانه اش را اثرگذار کند که بنگاه های کوچک و متوسطی که عمدتا در بخش ها هستند و هر بخشی هم دارای صنایع و منابع مالی بزرگتر هستند را جذب کند و برای آن ها همکاری با این رسانه جذاب باشد.

وی با اشاره به نقش مهم مخاطب گفت: این مخاطب است که می تواند اقتصاد یک رسانه را نجات دهد، اما این مخاطب بر اثر اعتماد و خوراک خوبی که یک رسانه به وی می دهد ایجاد می شود.

آرین در پاسخ به این سوال که برای جلب اعتماد و رضایت مردم از رسانه های لارستان، چه پیشنهاد و توصیه ای دارید اظهار داشت: مهم ترین کار، پرداختن به موضوعاتی است که در یک منطقه مورد توجه مردم است، با زیست روزانه و معیشت مردم رابطه مسقیمی دارد و انتقادگر است، یعنی وقتی می خواهید اثرگذار شوید باید بتوانید که از نهادهای مختلف انتقاد کنید و رودربایستی ها را هم کنار بگذارید.

چارسوق لارستان امیدوار است با تحقیق و بررسی انتظارات و نیازهای مردم از سوی رسانه های محلی و در نظر داشتن توصیه های خبرنگاران باتجربه که سال ها در فضای رسانه ای شهر لار فعالیت داشته اند و اکنون نیز در رسانه های ملی مشغول به فعالیت هستند، بتوانند مسیر حرفه ای خود را ترسیم نمایند و در جهت رسیدن به رسانه محلی مفید و مرجع در حوزه مورد علاقه خود در منطقه پیشتاز باشند. به نظر می رسد با تعریف حوزه های تخصصی فعالیت مانند اجتماعی، سیاسی، ورزشی، فرهنگی و... و همچنین برنامه ریزی دقیق توسط سردبیران و مدیران رسانه های محلی، بتوان با افزایش تمرکز به نیازهای مخاطبین، بر تعمیق و توجه به جزییات در انتقال خبر نیز تمرکز کرد.

علاوه بر این موضوع، صرف وقت و انرژی و استفاده از افراد صاحب نظر برای تولید محتوای خبری- تحلیلی، می تواند نقش چشمگیری در افزایش آگاهی عموم مخاطبان نسبت به مسائل و چالش های منطقه و ایجاد تعامل بیشتر بین نخبگان جامعه و رسانه ها داشته باشد.